در قبض‌های برق، یکی از بخش‌هایی که اغلب به چشم می‌خورد و برای بسیاری از افراد همچنان مبهم است، تبصره ماده ۱۴ در قبض برق است. به تبصره 14 بخشی از قوانین و مقرراتی است که در خصوص تأمین و تخصیص یارانه‌های انرژی تصویب شده است. طبق ماده تبصره 14 دولت اجازه دارد تا قسمتی از هزینه‌های تولید برق و یا توسعه زیرساخت‌های برق را به قبض برق مشترکین با عنوان افزایش بهای سوخت نیروگاهی اضافه کند. این هزینه قبل از 1402 از تمامی مشترکین صنعتی و خانگی به طور یکسان دریافت می‌شد؛ اما برای اینکه مشترکین خانگی مصرف کمتری دارند و فشار کمتری به آن‌ها وارد شود در تدوین آن بازنگری انجام شد تا برای مشترکین خانگی عادلانه باشد. این مقاله، با نگاهی دقیق‌تر به بهای تبصره ۱۴ قبض برق می‌پردازیم و به شما توضیح می‌دهیم که این تبصره 14 چیست و چه تأثیری بر هزینه‌های انرژی در کشور دارد.
بهای تبصره ۱۴ قبض برق چیست؟
بهای تبصره 14 قبض برق در اصل همان افزایش بهای سوخت نیروگاهی به‌ازای هر کیلوواتساعت برق مصرفی است. این بخش از سال ۱۴۰۲ برای جبران هزینه به قبوض برق مشترکین صنعتی اضافه شده است. به دلیل اینکه قبض‌های برق الکترونیکی هستند و جزئیات قبض در آن قرار نمی‌گیرد، بخش تبصره ماده 14 برای بسیاری از مشترکان آیتم جدید به شمار می‌رود.
تبصره 14 در قبض برق از ابتدای سال 1402 در قبض برق مشترکین به‌منظور جبران هزینه افزایش نرخ سوخت نیروگاه‌ها درج می‌گردد. در تبصره 14 نرخ سوخت نسبت به سال 1401 در چهارچوب قوانین افزایش یافت. این افزایش به نحوی بود که متوسط نرخ دریافتی از مشترکین معادل افزایش نرخ مذکور باشد.
در واقع، این ماده به‌منظور تأمین مالی برای حفظ و نگهداری سیستم برق کشور و همچنین کاهش بار هزینه‌ها از دوش دولت، به قبض‌های برق افزوده شده است.
نحوه محاسبه بهای تبصره 14 قبض برق
نحوه محاسبه بهای تبصره 14 قبض برق ۱۴ در قبض برق به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل میزان مصرف، تعرفه برق در هر منطقه و نوع مشترک (خانگی، صنعتی، کشاورزی) است و در قالب یک جدول ابلاغ شده است.
بر اساس تعرفه سال 1402 برای سه دسته از مشترکین نرخ متفاوتی ابلاغ شده است. برای مشترکین خانگی که طبق الگو برق مصرف می‌کنند برابر با 60 ریال در نظر گرفته شده و برای صنایع 145 ریال. برای مشترکین خانگی پرمصرف مثل کسانی که رمزارز استخراج می‌کنند 461 ریال تعیین شده است. البته ممکن است این نرخ در سال 1403 و با تصویب لایحه بودجه صنعت برق تغییر و افزایش پیدا کند.
به‌طورکلی، مصرف بیشتر به معنای هزینه بالاتر در بخش تبصره ماده ۱۴ است. همچنین، در مناطق مختلف کشور که نرخ تعرفه‌ها متفاوت است، این هزینه ممکن است نوساناتی داشته باشد.
اگر از مشترکین صنعتی هستید برای آشنایی با قسمت‌های مختلف قبض برق صنعتی مقاله نحوه محاسبه قبض برق صنعتی را مطالعه کنید.
جدول تبصره 14 چیست؟
بهای تبصره ۱۴ قبض برق به استناد مصوبه مردادماه هیئت وزیران (موضوع آیین‌نامه اجرایی تبصره ۱۴ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲) و به‌منظور افزایش نرخ سوخت نیروگاهی نسبت به سال ۱۴۰۱ در صورتحساب برق مشترکان جهت اجرا ابلاغ شده است.
دانلود بهای تبصره ماده 14 در سال 1402
جدول بهای تبصره 14 قبض برق
| تعرفه | منطقه و کد | هزینه سوخت (بهای تبصره 14)به ازای هر کیلوواتساعت برق مصرفی (به ریال) |
|---|---|---|
| مصارف خانگی | مناطق عادی و ایام غیر گرم مناطق گرمسیری (تا الگوی مصرف) | ۶۰ |
| مصارف خانگی | ایام گرم و مناطق گرمسیری (پرمصرف) | ۸۱ |
| مصارف خانگی | ایام گرم و مناطق گرمسیری (تا الگوی مصرف) | ۶۰ |
| مصارف خانگی | مناطق عادی و ایام غیر گرم مناطق گرمسیری (پرمصرف) | ۱۲۰ |
| مصارف عمومی | 2-الف-1 | ۱۳۸ |
| مصارف عمومی | 2-الف-1 | ۳۴۶ |
| مصارف عمومی | 2-ب | ۶۰ |
| مصارف تولید (صنعت و معدن) | سایر صنایع 145 | ۱۴۵ |
| مصارف تولید (صنعت و معدن) | صنایع انرژی بر و مراکز استخراج رمز ارز | ۴۶۱ |
| مصارف تولید (آب و کشاورزی) | 3-الف | ۶۰ |
| مصارف تولید (آب و کشاورزی) | 3-ب | ۶۰ |
| مصارف تولید (آب و کشاورزی) | 3-ج | ۴۶۱ |
| مصارف تولید (آب و کشاورزی) | ب-3 | ۶۰ |
| سایر مصارف (تجاری) | 1-5 | ۹۱۲ |
| سایر مصارف (تجاری) | 2-5 | ۸۶۲ |
| سایر مصارف (تجاری) | 3-5 | ۶۵۷ |
مبلغ درج شده در جدول بالا، در مجموع مصرف دوره (کیلوواتساعت) ضرب شده و در قبوض برق تحت عنوان “هزینه سوخت نیروگاهی” درج می‌شود و به مبلغ قبوض افزوده خواهد شد.
در ماده ۳ آیین نامه اجرایی تبصره (۱۴) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور مصوب ۱۴۰۲، ۰۵، ۱۱ آمده است: “نیروگاه‌ها شامل نیروگاه‌های مقیاس کوچک و بزرگ که تمامی برق خود را به شبکه سراسری برق تحویل می‌دهند، مکلف‌اند به‌ازای هر لیتر فرآورده نفتی و هر مترمکعب گاز طبیعی تحویلی مبلغ هفتصد و پنجاه (۷۵۰) ریال با احتساب عوارض و مالیات بر ارزش‌افزوده به صورت نقدی و تعهدی در قبال صورتحساب صادره توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران از طریق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و شرکت ملی گاز ایران به حساب شرکت توانیر و یا شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی حسب مورد واریز نمایند.
کل مبالغ واریزی بابت سوخت مصرفی از ابتدای سال در اختیار وزارت نیرو (شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی) قرار می‌گیرد تا پس از پرداخت مالیات و عوارض مربوط، برای بازپرداخت تعهدات وزارت نیرو بابت احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی (خصوصی و دولتی) پرداخت و هزینه شود.
افزایش نرخ سوخت فوق‌الذکر نسبت به سال ۱۴۰۱ در نرخ تعرفه‌های برق مشترکین در چهارچوب قوانین به‌گونه‌ای اعمال می‌شود که متوسط نرخ دریافتی از مشترکین معادل افزایش نرخ مذکور باشد.”
رابطه تبصره ماده 14 و سوخت‌های نیروگاهی
با افزایش جمعیت و پیشرفت صنایع مصرف برق در کشور افزایش یافته و نیروگاه‌ها باید ظرفیت تولید برق را افزایش دهند یا نیروگاه‌های جدید احداث و بهره‌برداری شوند و بالطبع هزینه سوختی که این نیروگاه‌ها برای تولید برق استفاده می‌کنند هم افزایش می‌یابد و باعث افزایش هزینه تولید برق می‌شود. به همین دلیل از سال 1401 با تبصره 14 هزینه افزایش سوخت نیروگاهی جبران شد. باوجود هزینه‌های بسیاری برای تولید، انتقال و توزیع برق وجود دارد، وجود تبصره ۱۴ ضروری به نظر می‌رسد.
طبق تبصره ماده 14 نیروگاه‌های کوچک و بزرگی مکلف هستند طبق ماده 3 تبصره 14 که در بالاتر به آن اشاره کردیم رفتار کنند.
به دنبال افزایش مصرف برق خرید برق از نیروگاه خصوصی نیز در دستور کار قرار گرفت. نرخ سوخت نیروگاه‌ها در سال 1401 معادل 250 ریال برای هر واحد بود که در سال 1402 با افزایش 200 درصدی به 750 ریال افزایش یافت. این رقم در سال 1403 نیز حتماً با افزایش قابل‌توجهی مواجه خواهد شد.
لینک دانلود بهای تبصره 14 قبض برق در 1401
تبصره ماده ۱۴ چگونه بر قبض برق تاثیر می‌گذارد؟
بهای تبصره 14 قبض برق به‌عنوان یک بخش اضافه بر هزینه مصرفی به چشم می‌خورد و بسته به میزان مصرف انرژی هر مشترک، مبلغی به آن افزوده می‌شود. درصورتی‌که مصرف برق بالاتر از حد استاندارد باشد، هزینه‌های ناشی از ماده تبصره ۱۴ نیز به همان نسبت افزایش خواهد یافت. به‌این‌ترتیب، مشترکانی که مصرف بیشتری دارند، بخشی از یارانه‌های انرژی را جبران کرده و هزینه‌های اضافی برای توسعه زیرساخت‌های انرژی کشور را تأمین می‌کنند.
راه حل کاهش هزینه تبصره 14 چیست؟
برای کاهش هزینه‌های ناشی از تبصره ۱۴ در قبض برق، توصیه می‌شود که مشترکان خانگی از مصرف بی‌رویه پرهیز کرده و روش‌های مختلفی برای کاهش مصرف برق خود انتخاب کنند. مثل استفاده از وسایل برقی کم‌مصرف:مثل لامپ‌های LED و دستگاه‌های برقی با برچسب انرژی A می‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش مصرف و کاهش هزینه‌های تبصره ماده ۱۴ داشته باشد.
مشترکین صنعتی برای کاهش هزینه‌های تبصره 14 خود در قبض ابتدا اگر کنتور آن‌ها صنعتی نیست درخواست کنتور صنعتی بدهند. اگر مشترکین صنعتی مصرف بالایی دارند تمام و یا قسمتی از برق خود را از خرده فروشی برق تهیه کنند که هزینه آن کمتر از برق دولتی است و هزینه برق شما به روش های شفاف و رقابتی تعیین می‌شود. راه دیگر تامین برق مشترکین صنعتی خرید برق از بورس انرژی است.