خرید برق از بورس انرژی
بورس انرژی، مکانی جهت قیمت‌گذاری انواع حامل های انرژی براساس مکانیزم عرضه و تقاضا می باشد. بازار برق نیز به عنوان اولین بازار بورس انرژی از ابتدای سال ۱۳۹۲فعالیت خود را آغاز نمود و امکان خرید برق از بورس انرژی فراهم شد. در مصوبات جدید وزارت نیرو، خرید بسته‌های ظرفیت و انرژی از بورس انرژی به‌عنوان یکی از روش‌های تامین برق مشترکین صنعتی مورد تاکید قرار گرفته است.
در این بازار، برق تولیدی نیروگاه ها در سررسید های معین و در قالب قراردادهای بارپایه، میان باری، کم باری و بارپیک قابل معامله میباشد. بورس برق دارای دو محیط معاملاتی بازار سلف موازی استاندارد و مصرف کنندگان بزرگ می باشد. معاملات بورس انرژی همواره بر مبنای رقابت و به یکی از روش‌های حراج انجام می شود. نوسانات قیمتی معاملات انجام شده در بورس انرژی و تعامل با عرضه‌کنندگان انرژی از چالش‌های حضور مستقیم صنایع در بورس انرژی میباشد. در ادامه مقاله به طور کامل با بورس انرژی و نحوه خرید برق از بورس انرژی و مزایا و معایب این کار آشنا خواهید شد.
بورس انرژی چیست؟
کشور ایران به عنوان یکی از کشورهای با دخایر عظیم انرژی در دنیا شناخته شده با این حال چالش کمبود انرژی و افزایش قیمت انرژی در سالهای اخیر گریبانگیر صنایع و مشترکین پرمصرف کشور شده است.به دنبال آن نیاز به مدیریت مصرف و هزینه انرژی، همچنین سازوکار بازاری جهت معاملات انرژی احساس گردید. بنابراین در سال 1391 بورس انرژی به منظور کشف قیمت و سازوکار شفاف معاملات مرتبط با انرژی راهاندازی شد. هدف از ایجاد بازار بورس انرژی، مهیا کردن فضایی قانونمند و کارآمد جهت انجام معامله و مبادلات شفاف جهت کشف عادلانه قیمت برق در بورس انرژی و رفع هر گونه انحصارطلبی میباشد.
انواع بازار در بورس انرژی
بورس حامل‌های انرژی شامل دو بازار فیزیکی و مشتقه است که هر یک از آنها، چند تابلو را شامل می‌شود. تفاوت مهم این دو بازار این است که در بازار فیزیکی کالاها مورد معامله قرار می‌گیرند و در بازار مشتقه اوراق مبتنی بر کالا معامله می‌شود.
خریداران مجاز به معامله بازار برق و خرید برق از بورس انرژی
- بازار مصرف‌کنندگان بزرگ برق: همه مصرف‌کنندگان برق بالای 1 مگاوات در ساعت
- بازار عمده‌فروشی برق: شرکت‌های توزیع برق و همچنین شرکت‌های خرده‌فروشی برق
خرید برق از بورس انرژی توسط صنایع موجب معامله یک سوم از برق مصرفی کشور از این طریق خواهد شد و مشترکین بالای یک مگاوات، می‌توانند برق را به صورت سلف با نرخی کمتر از نرخ تکلیفی، بر اساس سهمیه تعیین شده برای خود به صورت مستقیم از نیروگاه خرید کنند. خرید برق برای مشتریان بالای یک مگاوات یا به صورت خرید برق در بورس انرژی یا از طریق قرارداد دوجانبه برق است. اگر برای شما این سوال پیش آمده که خرید برق از بورس انرژی یا قرارداد دوجانبه برق کدام مناسب مشتریان بالای یک مگاوات است می‌توانید به مقاله مقایسه بورس انرژی و قرارداد دوجانبه برق مراجعه کنید.
عرضه کنندگان و خریداران در بازار خرید برق از بورس انرژی
عرضه‌کنندگان عمده در بورس انرژی ایران در حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و سایر حامل‌های انرژی و در حوزه برق قرار می‌گیرند؛ از اوایل سال 1402 نیز با راه اندازی تابلو سبز عرضه کنندگان در حوزه برق به دو دسته تجدیدپذیر و تجدید ناپذیر می‌توان تقیم بندی نمود.
| عرضه کنندگان تجدید ناپذیر در بورس انرژی | |
| 1. نیروگاه سیکل ترکیبی فارس، شرکت مولد نیروگاهی تجارت فارس | 12. نيروگاه سيكل‌تركيبي گیلان، توسعه مسیر برق گیلان |
| 2. نيروگاه پرند، توليد برق پرند مپنا | 13. نيروگاه سيكل‌تركيبي‌قم، پيوند گستر پارس |
| 3. نيروگاه زنبق يزد، تعاوني کارکنان نيروگاه يزد | 14. نيروگاه شهداي پاکدشت (دماوند )، شرکت توليد نيروي برق دماوند |
| 4. نيروگاه سيکل ترکيبي اروميه، تدبيرسازان سرآمد | 15. نيروگاه شهيد منتظري، پرشين فولاد |
| 5. نيروگاه سيکل ترکيبي سبلان، سبلان برق اميد | 16. نيروگاه کازرون، شرکت ساينا گستر پرديسان |
| 6. نيروگاه سيکل ترکيبي شريعتي، انديشه سازان بهين سرآمد | 17. نيروگاه کهنوج، شرکت توليد برق ماهتاب کهنوج |
| 7. نيروگاه سيکل ترکيبي نيشابور، ساينا گستر پرديسان | 18. نيروگاه مشهد، افق توسعه انرژي خليج فارس |
| 8. نيروگاه سيکل سنندج، شرکت توليد نيروي برق سنندج | 19. نیروگاه سیکل ترکیبی سمنان (قدس)، گهر انرژی سیرجان |
| 9. نیروگاه سیکل ترکیبی منتظرقائم،شرکت توسعه برق و انرژی سپهر | 20. نیروگاه کاشان، شرکت ساخت و بهره برداری انرژی |
| 10. نیروگاه شهید منتظرقائم، شرکت توسعه برق و انرژی سپهر | 21. نیروگاه آبادان، تولید نیروی برق آبادان |
| 11. نيروگاه سيكل تركيبي خوي، توليد نيروي پرتو شمس تابان | 22. نیروگاه سلطانیه، شرکت تولید نیروی مرکزی صبا |
همچنین تعداد هشت نیروگاه تجدید پذیر در گام نخست مورد پذیرش بورس انرژی قرار گرفته‌اند این نیروگاه‌ها در استان‌های سمنان، کرمان، اصفهان، قم و یزد قرار دارند و در گام بعدی تمام نیروگاه‌های فعال در کشور به مرور به این نوع معاملات اضافه خواهند شد. «نیروگاه سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق»، «نیروگاه خورشیدی آفتاب تابان گاریزات»، «نیروگاه پارسیان نانودانش»، «نیروگاه تولید و توسعه پویا انرژی نگین سبز خاورمیانه»، «نیروگاه فرومولیبدن کویر رفسنجان»، «نیروگاه توسعه صنایع تابان انرژی پاسارگاد»، «نیروگاه سولار انرژی اسپادان» و «نیروگاه ۷ مگاواتی طاهر ارومیه» هشت نیروگاهی هستند که در گام نخست راهاندازی تابلو برق سبز، در بورس انرژی ایران مورد پذیرش قرار گرفته‌اند.
بندهای مهم اصلاحیه دستورالعمل توسعه مبادلات خرید برق از بورس انرژی
- امکان حضور مشترکین با قدرت قراردادی بیشتراز ۳۰ کیلووات در بازار برق بورس انرژی ( درصورت عدم حضور مشمول جریمه نمی شوند).
- نحوه محاسبه خرید برق در قبض توسط مالکین شبکه بر حسب سرجمع خرید ماهانه از بورس با سرجمع مصرف ماهانه است.
- تمامی قراردادهای دوجانبه خارج از بورس اعم از قرارداد دوجانبه نیروگاه با مشترک، نیروگاه با خرده فروش و خرده فروش با مشترک که ظرفیت قرارداد بالای ۲۰ مگاوات باشد باید از طریق بورس انرژی مورد معامله قرار بگیرد.
- صورتحساب مشترکین برق با قدرت بالای یک مگاوات درصورت عدم خرید برق از بورس انرژی، با احتساب جریمه ۱.۳ (سی درصد) حداکثر قیمت برق در بازار مدیریت شبکه در همان دوره صادر خواهد شد.
- درصورت عدم مصرف برق خریداری شده از بورس توسط مشترک یا شرکت توزیع، توانیر موظف است به ازای میزان برق مصرف نشده، ۷۵ درصد متوسط قیمت برق در بورس انرژی تابلو اول در آن ماه را برای خریداران در صورتحساب آنها اعمال نماید.
دانلود فایل pdf دستورالعمل توسعه مبادلات برق در بورس انرژی
مزایای خرید برق از بورس انرژی:
1.معافیت معاملاتی
یکی از مهم‌ترین مزایای خرید برق از بورس انرژی، معافیت مالیاتی است که شامل حال کالاهای معامله شده می‌شود. طبق قوانین بورس انرژی، تمام کالاهایی که در این بخش از بازار بورس پذیرفته شده و به فروش می‌رسند، شامل معافیت مالیاتی می‌شوند. به این ترتیب، تمامی کالاها در این بازار با اعمال معافیت ۱۰ درصدی مالیات به فروش می‌رسند.
2.معافیت از تشریفات مناقصه و مزایده
همه کالاهای پذیرفته شده در بازارهای بورس کالایی، بر اساس قانون توسعه ابزارهای مالیاتی جدید مشمول معافیت از تشریفاتی مانند مناقصه و مزایده می‌شوند. به این ترتیب، خرید و فروش کالاهای موجود در این لیست، نیازی به برگزاری مناقصه و مزایده و فروش از طریق وزارتخانه‌ها، نهادهای دولتی و سازمان‌های عمومی و اجرایی نخواهند داشت.
3.امکان بازاریابی کالاها
حضور در بازار بورس می‌تواند روش مطلوبی برای بازاریابی و عرضه کالاهای پذیرفته شده در بورس در رینگ داخلی و بین‌المللی باشد. در این راستا، کارگزاری‌ها و پلتفرم‌های مختلف معاملاتی می‌توانند اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی لازم را انجام داده و زمینه لازم برای عرضه کالاها در سطوح مختلف را ایجاد کنند.
4.تأمین مالی و پوشش ریسک
سرمایه موردنیاز سازمان‌ها و شرکت‌های عرضه‌کننده عضو بازار بورس از این طریق میسر می‌شود. در بازار مشتقات این امکان برای عرضه‌کنندگان میسر می‌شود که با چاپ و انتشار اوراق بهادار به جذب سرمایه و بودجه موردنیاز خود بپردازند. به این ترتیب، با استفاده از ابزارهای مختلف مالی می‌توان در بورس حامل‌های انرژی موفق به تأمین مالی شد. پوشش ریسک نیز در این بازارها با استفاده از ابزارهای مالی میسر می‌شود. به این صورت که خریداران می‌توانند قراردادهای اختیار خرید و فروش را خریداری کرده و مبلغ آن را پرداخت کنند. در نتیجه، از دارایی پایه و سرمایه خود در برابر نوسانات قیمت برق در بورس انرژی محافظت می‌کنند.
5.مدیریت ریسک
یکی دیگر از مزایای خرید برق از بورس انرژی، امکان مدیریت ریسک برای عرضه‌کننده‌ها و خریداران این بازار با استفاده از ابزارهای مالی و قوانین بورس انرژی است. با توجه به چهارچوب‌ها و قوانین حاکم بر بورس، ریسک عملی نشدن تعهدات به شدت کاهش پیدا می‌کند. به این ترتیب، اعتماد طرفین افزایش یافته و تمایل به فعالیت در بورس حامل‌های انرژی افزایش پیدا می‌کند. فعالیت در رأس یک شرکت بزرگ می‌تواند ریسک اقتصادی بزرگی را متوجه سهامداران و مدیران آن شرکت کند. حضور در بازار بورس می‌تواند امکان مدیریت ریسک را برای این اشخاص ایجاد کند. این امر باوجود خریدارانی که روحیه ریسک‌پذیری بالایی دارند میسر می‌شود.
6.وجود چهارچوب منظم
تمامی امور شامل ثبت نام در بورس انرژی، پذیرش، خرید و فروش، سپرده‌گذاری، تسویه حساب، تحول کالاها، پرداخت و… در چارچوبی مشخص و منظم انجام می‌گیرند و نظارت دقیق بر آنها حاکم است. به این ترتیب، امکان تخلف و میزان ریسک معاملات به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
7.کاهش هزینه‌ها
با حضور در این بازار بورس و معامله با بهره‌گیری از واسطه‌ای مانند شرکت بورس انرژی ایران، بخشی از هزینه‌های اضافی و سربار مانند هزینه حمل و نقل، بازاریابی و عقد قرارداد کاهش پیدا می‌کند. کاهش هزینه‌های معامله همچنین در افزایش تمایل به آموزش بورس انرژی و فعالیت در این بازار مؤثر است.
8.تأمین کالای موردنیاز مصرف‌کنندگان
با وجود بورس حامل‌های انرژی، کالاهای موردنیاز مصرف‌کنندگان توسط کارکردهای شفاف و عادلانه این بازار تأمین می‌شوند. این کالاها به صورت تضمینی دریافت می‌شوند و به‌صورت هم‌زمان، تسویه روزانه انجام می‌گیرد.
معایب خرید برق از بورس انرژی
- قیمت برق در بورس انرژی به شدت تحت تأثیر عرضه و تقاضا است و ممکن است تغییرات ناگهانی داشته باشد و مجبوربه خرید برق با قیمت بالاتر از قیمت برق در بورس انرژی شوید.
- ممکن است در برخی مواقع عرضه برق کافی نباشد، و خریداران مجبور شوند برق را با قیمت‌های بالاتر خریداری کنند یا با کمبود برق مواجه شوند.
- چون زودتر از مصرف خریداری می‌شود پیش بینی مقدار مصرفی سخت است و ممکن است با کمبود برق مواجه شوید و مجبور به خرید با مبالغ بالاتر شوید و یا برق اضافه بخرید و هزینه شما هدر برود.
- علاوه بر هزینه برق، هزینه‌های جانبی مثل کارمزدهای معامله در بورس انرژی و هزینه‌های انتقال نیز به هزینه‌های کلی اضافه می‌شوند.
- عدم موفقیت در خرید برق به دلیل اینکه توافق احتمالی بر روی تابلو معاملاتی بین خریدار و فروشنده صورت نگیرد.
نحوه انجام معاملات خرید برق از بورس انرژی
آموزش بورس انرژی از جمله الزامات معامله در این بازار به شمار می‌آید؛ زیرا فرآیند معامله در دو بازار برق و فیزیکی متفاوت است. برای درک بهتر این مفهوم، لازم است بدانید که معامله در بازار برق تنها در صورت شارژ شدن توزیع برق و عرضه نیروگاه‌ها به شکل حراج چند قیمتی انجام می‌گیرد و امکان معامله تنها در ساعت‌های مشخصی از روز وجود دارد. برخلاف بازار برق، خرید و فروش در بازار فیزیکی در هر ساعتی از روز امکان‌پذیر است و شرایط معامله در هرروز، در شرح عرضه، مختص به همان روز اعلام می‌شود.
فرآیند معامله در بازار برق بورس حامل های انرژی
قوانین بورس انرژی در بازار برق و فرآیند معامله کالاها در آن متفاوت با بازار فیزیکی است. خریداران تنها در ساعت‌های محدودی از روز می‌توانند به سیستم معاملاتی دسترسی پیداکرده و سفارش خود را ثبت و تصحیح کنند. این معاملات به صورت روزانه و در صورت شارژ توزیع برق نیروگاه‌ها و به‌صورت حراج چند قیمتی انجام می‌شوند. از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۰:۰۰ صبح هر روز می‌توانید فرم خرید خود را تکمیل کرده و برای فروشنده ارسال کنید. ارسال و ثبت سفارش شما در سیستم معاملات توسط کارگزار رسمی شما انجام می‌گیرد. در مرحله بعدی، بین ساعت‌های ۱۰:۰۰ تا ۱۲:۰۰ همان روز می‌توانید اصلاحات قیمتی و حجمی را در سفارش خود اعمال کنید.
مدارک لازم برای دریافت کد معاملاتی بازار برق
شرکت‌نامه
بیانیه ریسک
پر کردن برگه احراز هویت
اساسنامه و شناسه ملی
فرم درخواست کد اشخاص حقوقی
فرم معرفی اطلاعات حساب مشتری
مدارک و مجوزها در خصوص فعالیت مشتری
آگهی تغییرات مدیران و صاحبان امضای مجاز
آگهی روزنامه در خصوص تأسیس و آخرین تغییرات شرکت
اصل یا کپی برابر اصل کارت ملی و شناسنامه صاحبان امضا
به منظور دریافت کد معاملاتی، ابتدا باید فرم‌های احراز هویت، درخواست کد مشتریان و بیانیه ریسک را تکمیل کرده و به همراه سایر مدارک ذکرشده برای معامله در بازار موردنظر، برای کارگزاری موردنظر خود ارسال کنید. در حال حاضر، ۴۰ کارگزاری رسمی دارای مجوز فعالیت در بورس انرژی ایران هستند که می‌توانید با انتخاب یکی از آنها، کد معاملاتی خود را دریافت کنید. با دریافت نام کاربری و رمزی که در اختیار شما قرار می‌گیرد، می‌توانید وارد سیستم معاملات الکترونیک شوید.
فرآیند معامله در بازار فیزیکی بورس حامل‌های انرژی
همان‌طور که بیان شد، معاملات در بازار فیزیکی در زمان مشخصی انجام نشده و شرایط معامله در همان روز عرضه مشخص می‌شود. طی این فرآیند، ابتدا نیاز است ۱۰ درصد ارزش معامله تا پیش از انجام معامله برای خریدار به حساب سپرده‌گذاری با کد شناسه کارگزاری واریز شود. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بعد از کسر هزینه‌ها، وجه کالای مورد معامله را به عرضه‌کننده پرداخت می‌کند. در این میان، پرداخت باقی مانده وجه معامله همراه با مبلغ مالیات بر ارزش افزوده به منظور تسویه انجام گرفته است. تحویل کالای حامل انرژی توسط توزیع‌کننده به خریدار در زمان از پیش تعیین‌شده به عنوان آخرین مرحله معامله موردنظر انجام می‌گیرد.
کارمزدها در بورس انرژی
بر اساس قوانین بورس انرژی، تمامی معاملات بازار بورس انرژی ایران شامل کارمزد می‌شوند. لازم به ذکر است که در صورت عدم صدور حواله خرید در زمان مقرر، قرارداد باطل شده و پرداخت کارمزد و خسارت الزامی از جانب فروشنده است. این خسارت، کارمزد طرفین معامله و ۵ درصد از مبلغ معامله را شامل می‌شود و پرداخت آن به حساب سپرده‌گذاری مرکزی باید در کمتر از یک روز بعد از اعلام، انجام شود. لازم به ذکر است که کارمزد مورد بحث، از کارمزدهای شرکت بورس انرژی، کارگزار طرفین معامله و کارمزد سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل می‌شود.
راهنمای خرید برق از بورس انرژی
- از آنجایی که در نوسانات برق عوامل متعددی دخیل هستند، شناسایی این عوامل تأثیر زیادی بر پیش‌بینی قیمت و تأمین بهینه برق مشترکان نظیر زمان ورود به بازار، حجم خرید، مدیریت ریسک خرید و … در تصمیم گیری خریدار دخیل هستند خواهد داشت. لذا حضور یک مشاور خبره در خصوص تأمین بهینه برق مورد نیاز صنایع با نازل‌ترین قیمت، اجتناب ناپذیر می باشد.
- کارشناسان این شرکت با سابقه حضور موثر در معاملات بورس انرژی آمادگی خرید برق از بورس انرژی به طور بهینه به نمایندگی از مشترکین مذکور را دارا می‌باشند.
- متقاضیانی که مایل به دریافت خدمات این بخش می‌باشند، می‌توانند از طریق تکمیل فرم نسبت به ثبت درخواست خود اقدام نمایند. کلیه درخواست‌ها توسط کارشناسان ما بررسی شده و با شما تماس گرفته خواهد شد.
- بورس برق دارای دو محیط معاملاتی بازار سلف موازی استاندارد و مصرف کنندگان بزرگ می باشد. معاملات بورس انرژی همواره بر مبنای رقابت و به یکی از روش‌های حراج انجام می شود.
- در مصوبات جدید وزارت نیرو، خرید بسته‌های ظرفیت و انرژی از بورس انرژی به‌عنوان یکی از روش‌های تامین برق مشترکین صنعتی مورد تاکید قرار گرفته است. نوسانات قیمت برق در بورس انرژی و معاملات انجام شده در بورس انرژی و تعامل با عرضه‌کندگان انرژی از چالش‌های حضور مستقیم صنایع در بورس انرژی میباشد.
- از آنجایی که در نوسانات برق عوامل متعددی دخیل هستند، شناسایی این عوامل تأثیر زیادی بر پیش‌بینی قیمت برق در بورس انرژی و تأمین بهینه برق مشترکان نظیر زمان ورود به بازار، حجم خرید، مدیریت ریسک خرید و … در تصمیم گیری خریدار دخیل هستند خواهد داشت. لذا حضور یک مشاور خبره در خصوص تأمین بهینه برق مورد نیاز صنایع با نازل‌ترین قیمت برق در بورس انرژی، اجتناب ناپذیر می باشد.
مشاوره رایگان خرید برق از بورس انرژی توسط کارشناسان انرژی توان
کارشناسان این شرکت با سابقه حضور موثر در معاملات بورس انرژی آمادگی خرید بهینه برق به نمایندگی از مشترکین مذکور را دارا می‌باشند.
متقاضیانی که مایل به دریافت خدمات این بخش می‌باشند، می‌توانند از طریق تکمیل فرم نسبت به ثبت درخواست خود اقدام نمایند. کلیه درخواست‌ها توسط کارشناسان ما بررسی شده و با شما تماس گرفته خواهد شد.