تعرفه برق در ایران بر اساس نوع مصرف و منطقه جغرافیایی تعیین میشوند و بر اساس الگوهای مشخصی تعریف میشود که شامل دستهبندیهای متنوعی از قبیل مصارف خانگی، تجاری، صنعتی و کشاورزی است. هر کدام از این دستهها بر اساس نوع استفاده و شرایط اقلیمی منطقه، تعرفههای متفاوتی دارند. هدف اصلی از این سیستم، تامین نیازهای مختلف مشترکان به شکلی عادلانه و تشویق به بهینهسازی مصرف انرژی است. در خرده فروشی برق از طریق قرارداد دوجانبه عوامل مختلفی بر قیمت برق مشترکین اثر میگذارد و نمیتوان یک قیمت واحد و مشخص اعلام کرد که در ادامه مفصل به این موضوع میپردازیم.
تعیین قیمت برق مشترکین صنعتی
قیمت برق در قرارداد دوجانبه برق مثل خرید برق از بورس انرژی مشخص نیست و معمولاً بر اساس توافق بین طرفین قرارداد تعیین میشود. این قیمت ممکن است به عواملی مانند نرخ بازار عمدهفروشی برق، هزینههای تولید، هزینههای انتقال (ترانزیت برق) و توزیع برق، و نوع و زمان مصرف انرژی مرتبط باشد. در این نوع قراردادها، خریدار و فروشنده برق میتوانند نرخهای مخصوص به خود را بر اساس نیازها و شرایط بازار تعیین کنند، به طوری که هر دو طرف از شرایط منصفانه بهرهمند شوند.
دولت برای تعیین قیمت برق، مشترکین را به پنج گروه تقسیم کرده است: خانگی، مصارف عمومی، مصارف تولیدی (آب و کشاورزی)، مصارف تولیدی (صنعتی و معدنی) و سایر مصارف. برای هر یک از این گروهها، تعرفههای خاصی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، در هر گروه با توجه به عوامل مختلف مانند میزان مصرف، زمان مصرف، نوع و زمینه فعالیت مشترک، و نیاز مصرفی (دیماند)، تعرفههای متفاوتی اعمال میشود.
قیمت برق تحت تأثیر چندین عامل مختلف قرار دارد که به شرح زیر هستند:
- هزینه مواد اولیه، که عمدتاً گاز است، برای تولید انرژی.
- هزینه تبدیل انرژی تولید شده از مواد اولیه به انرژی الکتریکی توسط ژنراتورها و توربینها.
- هزینه ترانزیت برق، شامل ساخت خطوط انتقال و توزیع، ترانسفورماتورها، تلفات خطوط، و هزینههای تعمیر و نگهداری و بهرهبرداری از این خطوط.
- پاداشهای مربوط به کنترل فرکانس و ولتاژ شبکه برق که توسط نیروگاهها پرداخت میشود.
جدیدترین تعرفه برق 1403 در مهر 1403 اعلام شده است که در آن تعرفه برق مشترکین مختلف اعلام شده است.