نیروگاه‌های گازی یکی از مهم‌ترین منابع تأمین انرژی برق در کشورها هستند که به دلیل انعطاف‌پذیری و سرعت بالای راه‌اندازی، نقش مؤثری در تأمین برق در شرایط کمبود برق و اوج مصرف دارند. این نوع نیروگاه‌ها به‌ویژه در مواقعی که تقاضا برای برق افزایش می‌یابد، همچون فصل تابستان، به‌سرعت وارد مدار می‌شوند و از خاموشی‌ها و نوسانات شبکه جلوگیری می‌کنند. یکی از ویژگی‌های اصلی نیروگاه‌های گازی، سرعت بالای راه‌اندازی و توقف آن‌هاست که در مدت کوتاهی آغاز به کار می‌کنند و فوراً کمبود برق را جبران می‌کنند. در این مقاله به اهمیت و قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه گازی و نرخ و قیمت خرید برق نیروگاه گازی در دو حالت خرید برق از نیروگاه گازی می‌پردازیم.
نیروگاه گازی چیست و چگونه کار می‌کند؟
نیروگاه‌های گازی بیشتر تا جایی که امکان دارد در کارخانه تولیدکننده ساخته و بر روی یک شاسی قرار گرفته و سپس به محل موردنظر برای نصب انتقال داده می‌شوند. نیروگاه گازی بر اساس چرخه برایتون کار می‌کند و سیال عامل آن گاز یا هوا است. این به این معنی است که عامل تبدیل انرژی و انتقال، گازی مثل هوا است.
در نیروگاه گازی از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت اصلی استفاده می‌شود. این نیروگاه‌ها با استفاده از توربین‌های گازی، انرژی شیمیایی موجود در گاز را به انرژی مکانیکی و سپس به برق تبدیل می‌کنند. در واقع، در این نیروگاه‌ها ابتدا گاز طبیعی در محفظه احتراق با هوا ترکیب شده و می‌سوزد؛ سپس گازهای داغ حاصل از احتراق، و فشار و دمای بالای آن با سرعت بالا به سمت توربین هدایت می‌شوند. این گازهای داغ باعث چرخش توربین و تولید انرژی مکانیکی می‌شوند که در نهایت به کمک یک ژنراتور، به برق تبدیل می‌شود.
چرا نیروگاه‌های گازی برای تأمین برق اهمیت دارند؟
نیروگاه گازی سرعت نصب و راه‌اندازی بالایی دارد. از نیروگاه گازی در شبکه‌های کوچک و متوسط به‌عنوان تولیدکننده بار پایه و در شبکه‌های بزرگ به‌عنوان تولید کننده بار میانی و بار پیک استفاده می‌شود. در مجموعه‌های بزرگ و مواقعی که قطع برق شبکه باعث خسارت و صدمه می‌شود، از نیروگاه گازی به عنوان تولید کننده برق اضطراری استفاده می‌شود.
نیروگاه‌های گازی عمدتاً از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت استفاده می‌کنند. گاز طبیعی یکی از منابع انرژی کم آلاینده‌تر نسبت به سوخت‌های فسیلی دیگر مانند زغال‌سنگ است و نیروگاه گازی از گاز طبیعی استفاده می‌کند پس موضوع اهمیت استفاده از نیروگاه‌های گازی را از نظر زیست‌محیطی نیز افزایش داده است.
روش‌های خرید برق از نیروگاه گازی
خرید برق از نیروگاه‌های گازی باتوجه‌به نیاز بازار برق و سیاست‌های دولت، از روش‌های مختلفی انجام می‌شود. این روش‌ها به‌طورکلی در راستای تأمین برق پایدار و کنترل هزینه‌ها برای مصرف‌کنندگان نهایی و همچنین تأمین درآمدی مناسب برای تولیدکنندگان طراحی شده‌اند. قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه گازی و روش‌های مختلف خرید برق از نیروگاه‌های گازی در ادامه توضیح داده می‌شود:
-
قرارداد خرید تضمینی برق
در روش خرید تضمینی، دولت یا شرکت‌های توزیع برق، تضمین خرید برق تولیدی نیروگاه‌های گازی را با نرخ ثابت و برای یک مدت مشخص می‌دهند. در این روش، نرخ خرید برق توسط وزارت نیرو یا نهادهای تنظیم‌گر مشخص می‌شود و معمولاً برای نیروگاه‌های خصوصی یا تازه تأسیس انگیزه‌ای برای ورود به بازار برق ایجاد می‌کند. این قرارداد همان قرارداد دوجانبه برق است.
این شکل از قراردادها مربوط به دستورالعمل توسعه مولدهای مقیاس کوچک است که در وزارت نیرو تدوین و برای اجرا ابلاغ گردیده است. احکام این دستورالعمل ناظر به مولدهای مقیاس کوچک با سوخت گاز طبیعی (مثل توربین گازی، موتور گازسوز، و سایر فناوری‌های تولید برق که سوخت اصلی آن‌ها با گاز است) و مولدهای با سوخت ترکیبی است. این قرارداد که خرید تضمینی آن در دوره پنج‌ساله اول است، مربوط به مولدهای نو یا استوک صفر ساعت کارکرد تولید پنج سال اخیر است. در حال حاضر مطابق بخشنامه تیرماه سال جاری شرکت توانیر، امکان عقد قرارداد خرید تضمینی برای سرمایه‌گذاران این حوزه، صرفاً در نقاط اولویت‌دار شبکه وجود دارد.
مراحل احداث نیروگاه مقیاس کوچک در قالب این نوع قرارداد، آمده است. همان‌گونه که اشاره شد، در شکل جدید قراردادهای خرید تضمینی برق، احداث نیروگاه صرفاً در مناطق اولویت‌دار است. در حال حاضر، فهرست نقاط اولویت‌دار شبکه جهت احداث نیروگاه‌های مقیاس کوچک و نرخ خرید تضمینی برق نیروگاه مقیاس کوچک از سوی شرکت توانیر برای سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ اعلام گردیده است.
-
قرارداد خرید برق در قالب مصوبه (923) هیأت تنظیم بازار برق ایران
در این نوع قرارداد، شرط نو بودن مولد یا وجود ساختگاه در نقاط اولویت‌دار مطرح نیست. این نوع قرارداد باهدف تشویق به تولید در ایام پیک برق (ابتدای خرداد تا پایان شهریور) است، قیمت خرید برق نیروگاه گازی در ایام پیک به طور قابل‌ملاحظه‌ای بیشتر از ایام غیرپیک است. شرایط قرارداد طبق مصوبه 310 هیئت تنظیم در بخش “خرید برق چهار ماه گرم سال ” برای سال 1398 آمده است. باتوجه‌به مصوبه شماره 329 هیئت تنظیم بازار برق ایران و اعلام شرکت توانیر، مقرر گردیده که مصوبه اخیر جایگزین مصوبه 310 گردد. در حال حاضر، صدور مجوزات اولیه تا عقد قرارداد بر اساس ضوابط قرارداد 310 و نرخ‌های مصوبه 329 امکان‌پذیر است.
قیمت خرید برق نیروگاه گازی
قیمت خرید برق بر اساس نحوه خرید برق نیروگاه گازی تعیین می‌شود:
-
قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه گازی در قالب مصوبه هیئت تنظیم بازار برق
در مصوبه 329 قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه گازی، در ماه‌های گرم سال (ابتدای خرداد تا انتهای شهریور) بهای خرید برق در ساعات کم باری برابر با 800 ریال، میان باری برابر با 1600 ریال و پرباری برابر با 3150 ریال به‌ازای هر کیلووات ساعت تعیین شده است. بهای خرید برق در سایر ماه‌های سال 530 ریال به‌ازای هر کیلووات‌ساعت در صورت درخواست شرکت مدیریت شبکه برق ایران است.
-
قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه گازی در قرارداد تضمینی برق
“بهای تولید” به‌صورت مجموع حاصل‌ضرب “نرخ تولید” در “انرژی سهم شرکت” تزریق شده به شبکه در هر ساعت است و “نرخ تولید”، مجموع حاصل‌ضرب “نرخ پایه تبدیل انرژی” در “ضریب ساعتی” بعلاوه نرخ هر مترمکعب گاز نیروگاهی ضرب در عدد 0.2 است. نرخ پایه تبدیل انرژی ماهانه توسط شرکت توانیر اعلام می‌گردد. تعرفه گاز نیروگاهی به ازای هر متر مکعب 50 ریال می‌باشد.
دانلود فایل قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه گازی
دانلود فایل ابلاغیه قیمت خرید برق نیروگاه گازی